Er bestaan ook Europese klimaatmigranten

Hoewel het populaire beeld van klimaatmigranten arme mensen in arme landen betreft, worden Europeanen steeds vaker uit hun huizen geduwd en gedwongen te verhuizen door de gevolgen van de opwarming van de aarde. Dit was één van de boodschappen van een recent webinar over de klimaatcrisis en migratie.

De EEB heeft in samenwerking met Youth and Environment Europe (YEE) onlangs in het kader van het door de EU gesteunde #ClimateOfChange-project een webinar gehouden over klimaatverandering en migratie.

Het online paneldebat, dat werd geleid door YEE’s Elisha Winckel, bracht experts uit het veld samen om een ​​duidelijk beeld te schetsen van de realiteit van deze complexe en veelzijdige kwestie, en om enkele veelvoorkomende en schadelijke drogredenen weg te nemen.

Caroline Zickgraf, de medeoprichter van de Hugo Observatory aan de Universiteit van Luik, sprak over de politiek van migratiegerelateerde terminologie en de paniekzaaierij en mythevorming die hebben geleid tot een restrictief immigratiebeleid dat mensen die door de opwarming van de aarde worden getroffen, pijn doet.

Mariam Traore Chazalnoel, senior expert bij de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM), vond het bemoedigend dat klimaatmigratie meer aandacht kreeg van de internationale gemeenschap, maar dit vertaalt zich nog niet in daden. Ze gelooft echter dat de betrokkenheid van jonge mensen ‘het verhaal kan veranderen in een verhaal dat hoopvoller en ambitieuzer is’.

Verdwijnende werelden

Waar klimaatmigratie plaatsvindt, treft men een gebied van verwarring. Het is waar dat samenlevingen die het minst hebben gedaan om de klimaatnoodsituatie te creëren, vaak in de frontlinie staan ​​van de opwarming van de aarde en het meest kwetsbaar zijn voor de gevolgen van klimaatverandering.

Dit werd benadrukt door Lucie Pélissier, de co-president van CliMates International, een organisatie die het bewustzijn over klimaatgerelateerde migratie wil vergroten. Ze ontwikkelde een documentaire over klimaatgedreven migratie die zich richtte op de factoren achter dit fenomeen en hoe het de jeugd beïnvloedt.

“Toen we met dit project begonnen, realiseerden we ons dat er niet veel verhalen waren over milieumigratie”, beweerde Pélissier. “Meestal, toen we het over het fenomeen hadden, bleef het een beetje abstract.” Zij en haar collega’s besloten dat ze het menselijke verhaal moesten laten zien en begrijpen door migranten aan de frontlinie van klimaatverandering in Bangladesh en Senegal voor zichzelf te laten spreken.

In Bangladesh, een laaggelegen en dichtbevolkt land dat wordt bedreigd door de stijgende zeespiegel, is het eiland Kutubdia, dat één van de snelst geregistreerde zeespiegelstijgingen kent, de helft van zijn grondgebied aan de oceaan kwijtgeraakt in de afgelopen halve eeuw, een voorbode van wat er gaat gebeuren.  Hoewel de dorpelingen, trotse vissers, een verwaarloosbare ecologische voetafdruk hebben, zijn ze gedwongen hun manier van leven op te geven en landinwaarts te trekken.

Verspreiding als een lopend vuurtje

Dat betekent echter niet dat rijke samenlevingen op de één of andere manier immuun zijn. Hoewel ze over meer middelen beschikken om met de gevolgen om te gaan, worden veel rijke, geïndustrialiseerde landen ook geteisterd door de opwarming van de aarde.

Dit is te zien aan de verwoesting die dit jaar werd aangericht door bosbranden in Amerika, inclusief de zeldzame aanblik van herfstvlammen die zo intens waren dat ze het zicht blokkeerden.

Om nog maar te zwijgen over de ‘Black Summer’ van 2019/20 in Australië. De Australische bosbranden alleen al veroorzaakten niet alleen de dood van honderden miljoenen wezens, inclusief het (bijna) uitsterven van vele soorten, het verwoestte ook duizenden huizen en verdreef veel mensen.

Ook Europa wordt steeds vatbaarder voor klimaatverandering. Dit werd benadrukt door Marta Rodríguez en Lillo Montalto, twee journalisten die voor Euronews een reeks rapporten produceerden over de impact van de klimaatcrisis op het leven van mensen in Europa.

“Er wordt veel gesproken over klimaatmigranten, of klimaatvluchtelingen, die naar Europa komen, bijvoorbeeld vanuit Afrika of Azië”, legt Rodríguez uit. “We wilden weten of er al Europese klimaatmigranten waren en, als dat het geval was, waar konden we ze vinden.”

En vinden, dat deed  het Euronews-team. “Bijna 700.000 [Europeanen] zijn ontheemd in de afgelopen 10 jaar. Dat betekent 700.000 verliesverhalen op ons continent ”, aldus Lillo Montalto. “We wilden geen ver-van-mijn-bed verhaal maken  en van Europa alleen de ontvanger van migranten. We wilden het perspectief op dat verhaal veranderen. ”

Dit aantal is een aanzienlijke onderschatting. Het telt alleen mensen die zijn ontheemd door bosbranden, stormen en overstromingen. Bovendien zijn er niet alleen statistieken over directe klimaatmigratie binnen Europa, maar bestaan ​​er nauwelijks statistieken over mensen die ontheemd zijn door langdurige milieuveranderingen, zoals terugkerende droogtes, of over mensen die indirect ontheemd zijn door klimaatverandering, door hun middelen van bestaan ​​te verliezen of in armoede te vervallen. vanwege omgevingsveranderingen.

Perfecte storm

In de loop van hun onderzoek ontdekten Rodriguez en Montalto dat, hoewel door klimaatverandering veroorzaakte extreme weersomstandigheden de armsten de neiging hadden om het hardst te kwetsen, het ook welvarende gemeenschappen kon verwoesten.

Dit gebeurde bijvoorbeeld in La Faute-sur-Mer aan de Atlantische kust van Frankrijk. In 2010 werd de welgestelde kustplaats getroffen door Xynthia, een krachtige storm die gepaard ging met stijgende zeeën. Een eeuw geleden zou een storm van deze omvang geen verwoesting hebben veroorzaakt, maar de stijgende zeespiegel betekende wel dat het resulteerde in wijdverspreide overstromingen, die het leven eisten van 29 inwoners van de stad.

In tegenstelling tot de slachtoffers van de opwarming van de aarde in arme landen, kregen de 1.000 mensen die hun huis verloren, door de Franse staat compensatie aangeboden voor herhuisvesting. Rond 400 besloten de stad voorgoed te verlaten.

Niettemin zijn het emotionele trauma en de littekens van het verliezen van huizen of geliefden overal hetzelfde. Sommige overlevenden hebben meer dan één familielid verloren. Elizabeth, die met pensioen was gegaan in La Faute-Sur-Mer, zag haar man voor haar ogen verdrinken in de zondvloed en haar kleinzoon stierf aan onderkoeling in haar armen. Ahmed, een intensive care-arts die onlangs een stuk grond in de stad had gekocht, verloor zijn moeder, vrouw en zonen, Ismaël en Camil. Alleen zijn dochter heeft het overleefd.

Waterscheiding momenten

Eén van die verhalen is dat van Ion Sandu uit Moldavië. Tien jaar geleden troffen verwoestende overstromingen als gevolg van de opwarming van de aarde zijn dorp Cotul Morii, waardoor het leger werd gedwongen de inwoners te evacueren. De regering besloot dat het dorp te riskant was geworden voor menselijke bewoning en bouwde een nieuwe nederzetting met dezelfde naam, waar het de bewoners aanmoedigde om te verhuizen.

Sandu, die eind 80 is, en enkele andere bewoners hielden echter niet van het nieuwe, speciaal gebouwde dorp en dachten nostalgisch aan hun huizen, dus trokken ze terug, ook al was Cotul Morii officieel van de kaart geveegd en afgesneden van openbare diensten en infrastructuur.

“Hoe laat je zo’n mooi huis achter?” Vroeg Sandu, verwijzend naar het ouderlijk huis gebouwd van massief acaciahout waarin hij werd geboren, getogen, getrouwd en samenwoonde met zijn overleden vrouw. “Dit is het huis van mijn vader. Ik was hier een kind. Ik ben hier geboren ”, vertelde hij aan Euronews.

Moldavië is niet alleen een van de armste plekken in Europa, de bevolking is ook één van de meest kwetsbare  voor klimaatverandering. En het zijn niet alleen extreme overstromingen die de overwegend plattelandsbevolking te verduren krijgt.

Droogtes komen ook steeds vaker voor en zijn verwoestend. Volgens de VN heeft Moldavië tussen 1990 en 2015 te maken gehad met elf droogtes. Alleen al in 2012 veroorzaakte droogte de kleine economie van het land een verlies van € 1 miljard.

Dit draagt ​​bij aan een grote bevolkingsafname. De bevolking van Moldavië telde begin jaren negentig 4,5 miljoen inwoners en daalde tot 2,7 miljoen in 2019. Hoewel een lage vruchtbaarheid een factor is in deze daling, heeft de emigratie van honderdduizenden Moldaviërs ook een belangrijke rol gespeeld.

Er zijn geen statistieken over de rol die klimaatverandering speelt in de beslissing van Moldaviërs om hun vaderland te verlaten, waarbij de meesten armoede en lage inkomens als motivator noemen.

Als we echter dieper graven, kunnen we concluderen dat het steeds onherbergzame klimaat van het land invloed heeft op migratiebeslissingen. Dit komt bijvoorbeeld tot uiting in het feit dat bijna 70% van de Moldaviërs die naar het buitenland trokken, migreerden van plattelandsgebieden, d.w.z. de door overstromingen en droogte verwoeste regio’s.

Source: Eeb.org – Image: Euronews