Οι πολιτικές για το κλίμα πρέπει να εστιάζουν στις ανάγκες και ευαλωτότητες των γυναικών

Της Alimatu Dimonekene MBE.

Η κλιματική αλλαγή ήρθε για να μείνει και μάλιστα επιδεινώνεται, πλήττοντας τις γυναίκες με τρόπους οι οποίοι δεν αντιμετωπίζονται επαρκώς – ιδιαίτερα εκείνες που είναι αρχηγοί οικογενειών, και οικονομικά και σωματικά ευάλωτες μετά από μια φυσική καταστροφή. Οι κυβερνήσεις πρέπει να λαμβάνουν υπόψη αυτές τις ανάγκες στο πλάνο αντιμετώπισης των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, αλλιώς, διακινδυνεύουν να αποτύχουν εγκαταλείποντας στην τύχη του περισσότερο από το μισό πληθυσμό τους.

Πρόσφατα, η New York Times παρουσίασε το προφίλ της πρώτης «αξιωματικού της ζέστης», μιας άξιας γυναίκας η οποία αντιμετωπίζει τους καύσωνες μεγάλης διάρκειας στη Σιέρρα Λεόνε, φυτεύοντας ένα εκατομμύριο δέντρα στην πόλη Freetown. Αυτό είναι βέβαια ένα ευγενές έργο, όμως, η τρέχουσα πολιτική αγνοεί τα ριζικά αίτια πίσω από την άνοδο της θερμοκρασίας. Όσο αυξάνεται η θερμοκρασία, τόσο αυξάνεται η ευαλωτότητα των γυναικών της Σιέρρα Λεόνε στις αλλαγές του κλίματος.

Η Sierra Leone υποφέρει από συχνές πλημμύρες και κατολισθήσεις λάσπης, τα τελευταία χρόνια. Η χώρα γνώρισε μια από τις χειρότερες τραγωδίες της  τον Αύγουστο του 2017, όταν καταστροφικές καταρρακτώδεις βροχοπτώσεις προξένησαν πλημμύρες και μαζικές κατολισθήσεις λάσπης που κατέστρεψαν τις κοινότητες Mortormeh, Kamayama, και Kaningo στα περίχωρα της Freetown. Πολλοί επιζώντες, κυρίως γυναίκες, πάλεψαν για να προσαρμοστούν και να ορθοποδίσουν μετά τις πλημμύρες. Αυτό που αποκαλύφθηκε είναι ότι κάποιες από τις γυναίκες που επέζησαν, κυρίως, αρχηγοί οικογενειών, ανέφεραν ότι, τέσσερα χρόνια μετά την καταστροφή, δεν έχουν λάβει καμμία οικονομική υποστήριξη για να ζήσουν.

Αν και τους δόθηκαν τρόφιμα και ιατρική βοήθεια, σχεδόν αμέσως μετά την καταστροφή, σύμφωνα με μια αναφορά της Παγκόσμιας Τράπεζας, «μια πρώιμη παρέμβαση και η κατάλληλη ψυχολογική υποστήριξη θα βοηθούσαν στον περιορισμό κάποιων από τους κινδύνους».

Ως ακτιβίστρια και υπερασπίστρια που δούλεψα με γυναίκες στη Σιέρρα Λεόνε μετά τις καταστροφές, διαπίστωσα ότι κάποια επιτόπια αποδεικτικά στοιχεία έδειξαν πως οι αρχές απέτυχαν να υποστηρίξουν τα θύματα παρά τις προειδοποιήσεις των εμπειρογνωμόνων και των διμερών εταίρων και δωρητών οι οποίοι υποστήριζαν ότι η άμεση οικονομική βοήθεια και υποστήριξη θα ωφελούσαν τα θύματα και τους επιζήσαντες βραχυπρόθεσμα. Οι διακρίσεις, με βάση το φύλο, είναι απαγορευμένες από όλες τις μείζονες συνθήκες για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η σεξουαλική βία και η έμφυλη βία παραμένει διάχυτη στη Σιέρρα Λεόνε και αυτό είναι κάτι που επιδεινώνει περισσότερο τα θέματα των διακρίσεων και της περιθωριοποίησης όλων των γυναικών. Σύμφωνα με στοιχεία του Concern Worldwide, 61% των γυναικών της Σιέρρα Λεόνε θα βιώσουν έμφυλη βία κάποια στιγμή στη ζωή τους και το 62% των γυναικών της Σιέρρα Λεόνε έχουν αναφέρει ότι βίωσαν περιστατικά βίας τους τελευταίους 12 μήνες.

Όταν συνέβη η καταστροφή, το 27.4% των γυναικών διαχειρίζονταν το νοικοκυριό τους και πολλές από αυτές ήταν αναλφάβητες, χήρες και/ή τις είχαν εγκαταλείψει οι σύντροφοί τους εκθέτοντάς τις περισσότερο σε κύκλους φτώχειας και σε άλλους κινδύνους όπως η βία και η κακοποίηση. Ζώντας ήδη σε μια πατριαρχική κοινωνία, συχνά χωρίς άντρες στη ζωή τους, δεν θα έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες ή κάποια μορφή υποστήριξης.

Οι έμφυλες πολιτικές είναι αποδοτικές

Η Ινδία αναλαμβάνει κάποιες προοδευτικές δράσεις, εξετάζει προσεκτικά τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής πάνω στα κοινωνικο-οικονομικά δικαιώματα των γυναικών και εντάσσει συγκεκριμένες πολιτικές, ευαίσθητες σε θέματα φύλου, στη νομοθεσία της. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι της κυβέρνησης η οποία εξετάζει θέματα κλιματικής αδικίας, δικαιωμάτων έγγειας περιουσίας των γυναικών και η οποία παρέχει υποστήριξη στις γεωργικές κοινότητες που επηρεάζονται από την κλιματική αλλαγή και τις περιβαλλοντικές καταστροφές.

Συγκριτικά, πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Σιέρρα Λεόνε, υστερούν ως προς την υλοποίηση δράσεων, με μακροπρόθεσμο ορίζοντα, με σκοπό τον περιορισμό των επιπτώσεων, μελλοντικά, από τις καταστροφές λόγω της κλιματικής αλλαγής, καθώς και την αντιμετώπιση των αποτελεσμάτων των περιβαλλοντικών καταστροφών. Η κυβέρνηση της Σιέρρα Λεόνε χρειάζεται να θεσπίσει ευαίσθητες ως προς το φύλο πολιτικές, οι οποίες να διασφαλίζουν το σχεδιασμό περιορισμού των καταστροφών και την ετοιμότητα για αυτές.

Βεβαίως, οι προϋπολογισμοί είναι παντού πιεσμένοι και η Σιέρρα Λεόνε είναι μια από τις φτωχότερες χώρες του κόσμου. Η προηγούμενη κυβέρνηση του Dr Ernest Koroma δεν ήταν σωστά προετοιμασμένη για να περιορίσει τα αποτελέσματα των καταστροφών. Όμως, η σημερινή κυβέρνηση με τους διεθνείς εταίρους της έχει θεσπίσει δράσεις για τη μείωση της ευαλωτότητας που δημιουργείται από την κλιματική αλλαγή, στους τομείς των υδάτινων πόρων, της γεωργίας, της επισιτιστικής ασφάλειας, της δημόσιας υγείας, των παράκτιων ζωνών και των κοινοτήτων σε όλη τη χώρα. Αυτό που λείπει από τις πολιτικές αυτές είναι μια ιδιαίτερη προσοχή στις ξεχωριστές ανάγκες και ευπάθειες των γυναικών δεδομένου ότι η κλιματική αλλαγή αναδιαμορφώνει όλες τις πτυχές της ανθρώπινης ζωής.

Οι ακτιβιστές σε θέματα φύλου, όπως εγώ, ενώνουμε τις δυνάμεις μας με τους ακτιβιστές και τους εμπειρογνώμονες του περιβάλλοντος και καλούμε τις κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο να εντείνουν τις προσπάθειές τους για τη θέσπιση πολιτικών ευαίσθητων ως προς το φύλο και τη συμπερίληψή τους στην αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής και των περιβαλλοντικών καταστροφών.

Σύντομο βιογραφικό της συγγραφέως

Η Alimatu Dimonekene MBE προς το παρόν παρακολουθεί την Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για τη θέση των γυναικών (CSW67) με την ιδιότητά της ως μέλους της αντιπροσωπείας #ClimateofChange. Είναι υπότροφος του Προγράμματος OpEd Public Voices, Συνεργάτις για την Προώθηση των Δικαιωμάτων των Γυναικών και των Κοριτσιών σε συνεργασία με το Equality Now. Ιδρύτρια του  A Girl At A Time (SL). Ως βραβευμένη υπερασπίστρια των δικαιωμάτων των γυναικών και των κοριτσιών, ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για τη στάση των κυβερνήσεων και των πρωτεργατών των ιδεών ως προς την προώθηση των πολιτικών που λαμβάνουν υπόψη τους τα θέματα του φύλου, της ισότητας των φύλων και της έμφυλης δικαιοσύνης, οι οποίες θα προστατεύσουν την επόμενη γενιά γυναικών και κοριτσιών.