Η κοινωνική διάσταση της κλιματικής αλλαγής πρέπει να αναγνωριστεί από τη νομοθεσία

Στις 26 Μάϊου το Ελληνικό Κοινοβούλιο ψήφισε επί της αρχής και κατά πλειοψηφία τον κλιματικό νόμο, που είναι το πρώτο νομοθετικό εργαλείο της χώρας για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Η ψήφισή του είναι απαραίτητη, όπως επισήμανε η ActionAid στη δημόσια διαβούλευση που ολοκληρώθηκε τον Ιανουάριο, αλλά οι στόχοι που θέτει πρέπει να γίνουν πιο φιλόδοξοι για να ανταποκριθεί η χώρα στις ταχύτατες διεθνείς ανάγκες και εξελίξεις. Η κλιματική δικαιοσύνη, δηλαδή η δίκαιη κατανομή της ευθύνης ανάμεσα στα ισχυρά και λιγότερο ισχυρά κράτη σε ζητήματα που αφορούν στην κλιματική κρίση είναι απαραίτητο να αποκτήσει τη σημασία που της αναλογεί, όπως και η αντιμετώπιση των κοινωνικών συνεπειών της αλλαγής του κλίματος παγκοσμίως.

Είναι γεγονός ότι -και σε επίπεδο τοπικών κοινωνιών- ζητήματα μεγάλης έντασης και κλίμακας, όπως η κλιματική κρίση επηρεάζουν δυσανάλογα τους πλέον ευάλωτους πληθυσμούς, οι οποίοι μάλιστα δεν είναι εκείνοι στη δράση των οποίων οφείλεται η πρόκληση και η επίταση των φαινομένων αυτών. Τα ανεπαρκή μέτρα προστασίας τους είναι, επίσης, γεγονός. Για να μπορέσει η κλιματική δικαιοσύνη να εμπεδωθεί ως έννοια και στη συνέχεια να μετατραπεί σε μετρήσιμο στόχο, κρίνεται απαραίτητο να συμπεριληφθούν σχετικές προβλέψεις στην εθνική νομοθεσία. Η αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης πέρα από περιβαλλοντικό είναι και σοβαρό κοινωνικό ζήτημα που αλλάζει τα δεδομένα σε όλες τις κοινωνίες και καλεί για νέες λύσεις. Μάλιστα, θα ήταν σκόπιμο η εθνική νομοθεσία να υιοθετήσει συνολικά μία οπτική έμφυλη και διαθεματική, η οποία θα αναγνωρίζει τις υπάρχουσες ανισότητες σε διάφορες βάσεις και να προτείνει μέτρα για την άμβλυνσή τους. Αυτό θα μπορούσε και θα έπρεπε να επιτευχθεί διασυνδέοντας τον κλιματικό νόμο (που είναι το βασικό νομοθετικό κείμενο για την κλιματική αλλαγή στην Ελλάδα) με τις υπάρχουσες εθνικές στρατηγικές και σχέδια δράσης (π.χ. Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Ισότητα των Φύλων, Εθνική Στρατηγική για την Ένταξη, Εθνική Στρατηγική για την Κοινωνική Ένταξη και τη Μείωση της Φτώχειας, Εθνική Στρατηγική για τη Δημόσια Υγεία κ.α.).

Επιπλέον, η συμμετοχικότητα των πολιτών είναι ένα στοιχείο αρκετά ασθενές στον νέο κλιματικό νόμο. Πιο συγκεκριμένα, μαζί με την έμφυλη και διαθεματική οπτική, η ενίσχυση της συμμετοχής των πολιτών σε διαδικασίες λήψης αποφάσεων είναι απαραίτητο να αποτελέσει έναν από τους βασικούς άξονες δράσεις της εθνικής νομοθεσίας για την κλιματική αλλαγή. Ιδιαίτερα η συμμετοχή των νέων μέσα από τοπικά συμβούλια και άλλες πλατφόρμες θα πρέπει να ενισχυθεί. Για να είναι αποτελεσματικός ο διάλογος, οι ρυθμίσεις για τη συμμετοχή των πολιτών και συγκεκριμένα των νέων θα πρέπει να γίνουν πιο συγκεκριμένες, προβλέποντας μια πιο δομημένη μορφή συμμετοχής στις σχετικές διαδικασίες. Η εκπαίδευση και η ευαισθητοποίηση γύρω από ζητήματα που σχετίζονται με την κλιματική κρίση και την κλιματική δικαιοσύνη οφείλουν, επίσης, να ενισχυθούν.

Μέσα από τη δράση της η ActionAid δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην κλιματική δικαιοσύνη και συμμετέχει στον σχετικό διάλογο προτείνοντας λύσεις.