Polityka klimatyczna musi uwzględniać szczególne potrzeby i trudną pozycję kobiet

Share

Zmiany klimatyczne są faktem, będą się utrzymywać i pogarszać. Tymczasem zbyt mało uwagi poświęca się ich szczególnie dotkliwemu wpływowi na kobiety – zwłaszcza te, które samodzielnie prowadzą gospodarstwo domowe i w następstwie klęski żywiołowej mierzą się z zagrożeniem fizycznym oraz trudną sytuacją ekonomiczną. Rządy państw muszą planować swoje reakcje na zmiany klimatu uwzględniając potrzeby kobiet, inaczej ryzykują, że zawiodą i porzucą ponad połowę ludności kraju.

W „New York Timesie” ukazał się ostatnio artykuł o pierwszej afrykańskiej urzędniczce ds. upałów, dzielnej kobiecie walczącej z ekstremalnym i przedłużającym upałem w Sierra Leone przez sadzenie miliona drzew w Freetown. To szlachetna akcja, ale ta polityka nie bierze pod uwagę źródłowych przyczyn wzrostu temperatur w Sierra Leone. A wraz z rosnącym upałem obserwujemy także wzrost narażenia kobiet w tym kraju na skutki zmian klimatu.

W ciągu ostatnich kilku lat Sierra Leone nękały nawracające powodzie i lawiny błotne. W sierpniu 2017 roku kraj dotknęła jedna z największych tragedii w jego historii, kiedy ulewne deszcze spowodowały osunięcie się potężnych lawin błotnych na osiedla Mortormeh, Kamayama oraz Kaningo na przedmieściach Freetown. Wiele z ocalałych osób, głównie kobiety, miało trudności z radzeniem sobie i przystosowaniem się do życia po powodziach. Niektóre z ocalałych, głównie samotne matki, podawały, że przez cztery lata po kataklizmie nie otrzymywały wsparcia finansowego, które pomogłoby im utrzymać rodzinę.

Chociaż niemal natychmiast po kataklizmie zapewniono pomoc żywnościową i medyczną, według raportu Banku Światowego „wczesna interwencja i odpowiednie wsparcie psychologiczne mogłyby pomóc częściowo ograniczyć ryzyko”.

Jako aktywistka i obrończyni praw kobiet zajmująca się pomocą dla kobiet w Sierra Leone po klęskach żywiołowych mogę stwierdzić, że z obserwacji na miejscu wynika, iż władze nie zapewniły odpowiedniego wsparcia ofiarom – mimo ostrzeżeń ekspertów, partnerów dwustronnych i darczyńców, którzy radzili, że krótkoterminowa pomocą finansowa i wsparcie przyniosłyby korzyść ofiarom i ocalałym. Każdy istotny międzynarodowy traktat o prawach człowieka zawiera zakaz dyskryminacji ze względu na płeć. Powszechnym problemem w Sierra Leone pozostaje przemoc uwarunkowana płcią i przemoc seksualna, co pogłębia dyskryminację i marginalizację wszystkich kobiet. Według Concern Worldwide 61% kobiet w Sierra Leone doświadczy w ciągu swojego życia przemocy uwarunkowanej płcią, a 62% stwierdziło, że doświadczyło przemocy w ciągu ostatnich 12 miesięcy. W 2017 roku, kiedy doszło do kataklizmu, 27,4% kobiet samodzielnie prowadziło gospodarstwo domowe; wiele z nich było analfabetkami, wiele wdowami lub zostało porzuconych przez partnerów. Taka sytuacja pogłębia ich narażenie na ubóstwo, a także przemoc i wykorzystywanie. W już bardzo patriarchalnym społeczeństwie te kobiety, nie mając bliskiego mężczyzny, często nie będą mieć dostępu do usług i wsparcia.

Strategie polityczne wrażliwe na płeć

Indie podejmują pewne progresywne działania: przyglądają się uważnie wpływowi zmian klimatycznych na społeczno-ekonomiczne prawa kobiet wprowadzając konkretne strategie polityczne wrażliwe na płeć poprzez wdrażanie ustawodawstwa. Przykładem może być analizowanie przez rząd kluczowych czynników strukturalnych, od badania problemów dotyczących niesprawiedliwości klimatycznej przez zajęcie się kwestią praw kobiet do ziemi, aż po zapewnianie wsparcia wiejskim społecznościom dotkniętym zmianami klimatycznymi i katastrofami ekologicznymi.

Natomiast wiele krajów, w tym Sierra Leone, opóźnia się z realizowaniem działań długoterminowych, które ograniczyłyby wpływ przyszłych kataklizmów wywołanych zmianami klimatu, a także pomogły radzić sobie ze skutkami katastrof ekologicznych. Rząd Sierra Leone powinien włączyć do swojej polityki strategie polityczne wrażliwe na płeć, zakładające planowanie gotowości na przyszłe katastrofy i klęski żywiołowe oraz ograniczania ich skutków.

Oczywiście budżety państw wszędzie są napięte, a Sierra Leone jest jednym z najbiedniejszych krajów świata. Poprzedni rząd dr. Ernesta Koromy nie był przygotowany na minimalizowanie skutków katastrofy. Jednak obecny rząd wraz z partnerami międzynarodowymi wprowadził działania mające redukować narażenie na skutki zmian klimatu, dotyczące zasobów wodnych, rolnictwa i bezpieczeństwa żywności, zdrowia publicznego, stref przybrzeżnych i społeczności w całym kraju. W tych działaniach brakuje jednak poświęcenia uwagi szczególnym potrzebom i trudnej pozycji kobiet w obliczu zmian klimatycznych mających wpływ na wszystkie aspekty ludzkiego życia.

Aktywistki działające na rzecz praw kobiet, takie jak ja, łączą siły z aktywistkami i aktywistami oraz ekspertkami i ekspertami klimatycznymi apelując do rządów państw na całym świecie o zwiększenie wysiłków na rzecz wprowadzania strategii politycznych wrażliwych na płeć w reakcji na skutki zmian klimatycznych i katastrof ekologicznych.

autorka: Alimatu Dimonekene

Alimatu Dimonekene MBE obecnie uczestniczy w Komisji ONZ ds. Statusu Kobiet (CSW67) w ramach delegacji #ClimateofChange. Jest stypendystką projektu OpEd Public Voices Fellow on Advance the Rights of Women and Girls in Partnership with Equality Now. Jest założycielką organizacji A Girl At A Time (SL). Jako wielokrotnie nagradzana obrończyni praw kobiet i dziewcząt jest żywo zainteresowana reakcją rządów i liderów opinii na promowanie polityk wrażliwych na kwestie płci, dotyczących równości i sprawiedliwości płci, które będą służyć ochronie następnego pokolenia kobiet i dziewcząt .